Энциклопедия диссидентства. Восточная Европа, 1956–1989. Албания, Болгария, Венгрия, Восточная Германия, Польша, Румыния, Чехословакия, Югославия

Коллектив авторов, 2022

Интеллектуальное наследие диссидентов советского периода до сих пор должным образом не осмыслено и не оценено, хотя их опыт в текущей политической реальности более чем актуален. Предлагаемый энциклопедический проект впервые дает совокупное представление о том, насколько значимой была роль инакомыслящих в борьбе с тоталитарной системой, о масштабах и широте спектра политических практик и методов ненасильственного сопротивления в СССР и других странах социалистического лагеря. В это издание вошли биографии 160 активных участников независимой гражданской, политической, интеллектуальной и религиозной жизни в Восточной Европе 1950–1980‐х. В судьбах этих людей были и тюремные сроки, и эмиграция, и принудительное лечение в психиатрических больницах, и политические триумфы. Наряду с биографическими текстами в книгу включены обширные исторические очерки о социально-политической и культурной специфике эпохи. В основе издания – перевод с польского языка первого тома Словаря диссидентов (2007), над которым совместно работали национальные центры и авторские коллективы из стран-участниц.

Оглавление

* * *

Приведённый ознакомительный фрагмент книги Энциклопедия диссидентства. Восточная Европа, 1956–1989. Албания, Болгария, Венгрия, Восточная Германия, Польша, Румыния, Чехословакия, Югославия предоставлен нашим книжным партнёром — компанией ЛитРес.

Купить и скачать полную версию книги в форматах FB2, ePub, MOBI, TXT, HTML, RTF и других

Библиография

1989. Конец системы: Изд. 2‐е, испр. и доп. / пер. с пол. С. Политыко. Варшава: Фонд Центра KARTA, 2014.

Абовин-Егидес П. У Берлинской стены. Этапы развития независимого пацифистского движения // РМ. 23.05.1985.

Апостолов А. Бархатный сезон 1989 года // Экономические стратегии. 2014. Т. 16. № 9 (125).

Банс В. Борьба за либеральную демократию в Восточной Европе // ПВЕ. 1990. № 29/30.

Белоградский В. Три ключевые темы диссидентства // Континент. 1985. № 26.

Браун Дж. Ф. СССР и Восточная Европа // ПВЕ. 1981. № 2.

Власть и интеллигенция. Из опыта послевоенного развития стран Восточной Европы. Вып. 1–2. М.: Ин-т славяноведения и балканистики, 1992–1993.

Власть и интеллигенция. Вып. 3. Культурная политика в странах Центральной и Восточной Европы, 1920–1950‐е годы. М.: Ин-т славяноведения, 1999.

Власть и общество: непростые взаимоотношения. (Страны Центральной и Юго-Восточной Европы в ХХ веке): Сб. статей / отв. ред. [и авт. предисл.] Е. П. Серапионова. М., 2008.

Власть и Церковь в Восточной Европе: Документы российских архивов: В 2 т. М.: РОССПЭН, 2009. Т. 1. 1944–1948 гг.; Т. 2. 1949–1953 гг.

Власть — общество — реформы. Центральная и Юго-Восточная Европа. Вторая половина ХХ века / отв. ред. Э. Г. Задорожнюк. М.: Наука, 2006. 442 с. — Рец.: А. С. Аникеев // Славяноведение. 2009. № 3.

Влияние польских событий на СССР и страны Восточной Европы. [Круглый стол с участием В. Максимова, Ц. Барева, М. Берендеи, Я. Владислава, Н. Горбаневской, А. Смоляра] // Континент. 1982. № 33.

Волокитина Т. В. «Холодная война» и социал-демократия в Восточной Европе, 1944–1948 гг. Очерки истории. М.: ООО История-Сервис, 1998.

Волокитина Т. В., Мурашко Г. П., Носкова А. Ф. Москва и Восточная Европа. Власть и Церковь в период общественных трансформаций 40–50‐х годов ХХ века. М.: РОССПЭН, 2008.

Волокитина Т. В., Мурашко Г. П., Носкова А. Ф., Покивайлова Т. А. Москва и Восточная Европа. Становление политических режимов советского типа, 1949–1953: Очерки истории. М.: РОССПЭН, 2002; 2008.

Восточная Европа в документах российских архивов, 1944–1953 гг. / редкол.: Г. П. Мурашко и др. Новосибирск: Сибирский хронограф, 1997–1998. Т. 1. 1944–1948 гг.; Т. 2. 1949–1953 гг.

Восточная Европа на историческом переломе. (Очерки революционных преобразований, 1989–1990 гг.). М.: Ин-т славяноведения и балканистики, 1991.

«Восточноевропейский социализм»: становление режима, попытки модификации, причины краха. М.: Ин-т славяноведения и балканистики, 1992.

Гартон-Эш Т. 1989 год и перспективы «бархатных революций» // Pro et Contra. 2009. № 5, 6.

Гартон-Эш Т. Расчеты с прошлым: судить нельзя помиловать // Интеллектуальный форум. 2001. Вып. 7. URL: if.russ.ru/2001/7/20011205_e.html (дата обращения 04.07.2018).

Гибианский Л. Я. Идея балканского объединения и планы ее осуществления в 40‐е годы ХХ в. // ВИ. 2001. № 11/12.

Гибианский Л. Я. СССР, Восточная Европа и формирование советского блока // Тоталитаризм… 2002.

Гланц Т. Авторство и широко закрытые глаза параллельной культуры // НЛО. 2009. № 100.

Горькая жатва 1961.

Государство и Церковь в СССР и странах Восточной Европы в период политических кризисов второй половины XX века: Сб. статей. М.; СПб.: Ин-т славяноведения РАН; Нестор-История, 2014.

Джилас М. Лицо тоталитаризма. М.: Новости, 1992.

Джилас М., Фаст Г., Канторович А. Вчерашние коммунисты о коммунизме. Мюнхен: Изд-во СБОНРа, 1958.

Дубин Б. Европа — «виртуальная» и «другая»: глобальное и локальное в идентификации восточноевропейских интеллектуалов после Второй мировой войны // Мониторинг общественного мнения: экономические и социальные перемены. 2002. № 4.

Задорожнюк Э. Г. Международная научная конференция «Идеи новой государственности в программах и концепциях инакомыслящих и диссидентства в странах Центральной и Юго-Восточной Европы. Конец 60‐х — 80‐е гг. XX в.» // Славяноведение. 2014. № 3.

Заппер М. Журнал «Osteuropa» // НЗ. 2003. № 4.

Идеологическая борьба в эфире. Большое значение радиопередач из стран Запада // РМ. 28.11.1974.

Иловайская И. Во имя Хельсинкских соглашений: две конференции по вопросам свободы культуры в Будапеште // РМ. 25.09.1985.

Исламов Т., Фрейдзон В. Средняя Европа — миф, плод воображения или реальность? // Европейский альманах. История. Традиции. Культура. М.: Наука, 1992.

История антикоммунистических революций… 2007.

История литератур Восточной Европы после Второй мировой войны: В 2 т. М.: Индрик, 1995–2001. Т. 1. 1945–1960 гг.; Т. 2. 1960–1980‐е гг.

История южных и западных славян: Учебник для вузов: В 2 т. / под ред. Г. Ф. Матвеева. Т. 2. Новейшее время / Л. И. Жила, Г. Ф. Матвеев, Е. Ф. Фирсов, В. А. Тесемников. М., 2001.

«Итак, стойте в свободе…». Восточная Европа: из истории оппозиции и подполья. / ред. А. Блинушов. Рязань: Российский независимый исторический и правозащитный журнал «Карта», 1997.

Итоги литературного развития в ХХ веке в проблемно-типологическом освещении. Центральная и Юго-Восточная Европа. М.: Индрик, 2006.

К. Ф. Москва обеспокоена… События в Восточной Европе // РМ. 03.02.1976.

Карновский Д. Нарастающая волна: Венгрия, Познань, Тбилиси, Кингир, Воркута, Берлин. Мюнхен, 1956.

Кенде П. Будапешт — Варшава — Прага // ПВЕ. 1981. № 1.

Коммунизм, террор, человек: Дискуссионные статьи на тему «Черной книги коммунизма» / сост. С. Кройцбергер, И. Маннтойфель, А. Штайнингер, Ю. Унзер; пер. с нем. В. Швед. Киев: Оптима, 2001. — Рец.: НЗ. 2003. № 2 (28).

Конец эпохи. СССР и революции в странах Восточной Европы в 1989–1991 гг.: Документы / сост.: Казарина И., Кузьмичева Т., Прозуменщиков М., Руггенталер П. М.: РОССПЭН, 2015.

Конфликты в послевоенном развитии восточноевропейских стран: Сб. ст. / отв. ред. Ю. С. Новопашин. М.: ИСБ, 1997.

Коровицына Н. «Бархатные» революции как феномен массового сознания восточноевропейцев // Революции 1989 года…

Коссов М. Поп-музыка в Восточной Европе // РМ. 27.07.1978.

Кржен Я. Центральная Европа в европейском историко-географическом контексте // НЗ. 2007. № 6.

Кундера М. Трагедия Центральной Европы // ПВЕ. 1985. № 11–12; То же. / пер. А. Пустогарова // Proza.ru URL: www.proza.ru/2005/12/16–142 (дата обращения 07.08.2018); То же на фр.: Kundera M. Un Occident kidnappé ou la tragédie d’Europe centrale // Le Débat. 1984. № 27; То же на англ.: Tragedy in Central Europe // The New York Review of Books. 1984. № 7.

Лим А. Интеллектуалы и «новый общественный договор». [Пер. из: Листы. 1979. № 1] // ПВЕ. 1981. № 2.

Литература южных и западных славян XX в.: Проза 1960–1970‐х гг. М.: Изд-во МГУ, 1994.

Литературные итоги ХХ века. (Центральная и Юго-Восточная Европа). М.: Индрик, 2003.

Личная ответственность как общая проблема Востока и Запада: Круглый стол «Континента» // Континент. 1977. № 14.

Лобачева Ю. В. Научная конференция «Опыт трансформации политических систем и общественных институтов в Центральной и Восточной Европе в XX веке» // Славяноведение. 2009. № 1.

Любин В. П. Преодоление прошлого: споры о тоталитаризме: Аналитический обзор / ИНИОН РАН. М., 2005.

Мартине Ж. На Востоке — тупик // ПВЕ. 1983. № 7/8.

Маслов Ю. К. Роль гражданского общества в формировании новой системы власти в странах Центральной и Восточной Европы // Науковий вісник Одеського національного економічного університету. 2014. № 7 (215).

Мастны В. Восточная Европа и будущее Советской империи. [Пер. с англ. из: SAIS Review. 1985, Winter/Spring] // ПВЕ. 1985. № 13/14.

Медведев В. А. Распад. Как он назревал в «мировой системе социализма». М.: Междунар. отношения, 1994.

Мейрс В. ван. Старые раны и новые битвы: «за» и «против» сравнительной истории сталинизма и нацизма // Ab imperio. 2006. № 1.

Миллер А. Тоталитарный процесс в Центральной и Восточной Европе // Тоталитаризм. Исторический опыт Восточной Европы: Сб. статей. М., 1995.

Млинарж З. О факторах, обусловливающих кризисы систем советского типа в 80‐е годы. [Из кн.: Krize v sovětských systémech, 1953–1981. Рříspěvek k teoretické analýze. Köln, 1983] // ПВЕ. 1983. № 7/8.

Мокроусов А. Диссиденты Восточной Европы в слове и образе. [О выставке «Samizdat» в Берлине] // Индекс/Досье на цензуру. 10.10.2000. URL: http://index.org.ru/nb/2000/samizdat.html (дата обращения 04.07.2108).

Мокшин В. К. Трансформации политических режимов восточноевропейских стран во второй половине ХХ века. Архангельск: Изд-во Поморского гос. ун-та им. Ломоносова, 1997.

Мусатов В. Л. Предвестники бури. Политические кризисы в Восточной Европе. (1956–1981). М.: Научная книга, 1996.

Национальная политика в странах формирующегося советского блока, 1944–1948 / отв. ред. В. В. Марьина. М.: Наука, 2004.

Национальные меньшинства в странах Центральной и Юго-Восточной Европы: исторический опыт и современное положение: Сб. статей. М.: Ин-т славяноведения, 2014.

Национальный вопрос в Восточной Европе. Прошлое и настоящее: Сб. ст. / редкол.: М. Д. Ерещенко (отв. ред.), Р. П. Гришина. М.: ИСБ, 1995.

Новопашин Ю. С. Восточноевропейские революции 1989 года: проблемы изучения // Славяноведение. 1999. № 4; То же: // Революции 1989 года…

Новопашин Ю. С. Пребывание советских войск в Восточной Европе как предпосылка революционных событий 1989–1990‐х годов // Славяноведение. 1998. № 4.

Носкова А. Ф. Российская историография сталинизма в СССР и странах Восточной Европы: некоторые итоги изучения (конец ХХ — начало XXI века) // Славяноведение. 2012. № 1.

Пашолок М. «Культурная память в странах Восточной Европы». Научные чтения Кембриджского университета. (Кембридж, 18–19 декабря 2008 г.) // НЛО. 2009. № 95.

Политика и поэтика: Сб. статей. М.: Ин-т славяноведения РАН, 2000.

Политическая история стран Восточной Европы после 1945 г. в зарубежных исследованиях: Сб. реф. / АН СССР, ИНИОН. М., 1991.

«Пражская весна» и международный кризис 1968 года: Документы / ред. А. Чубарьян, С. Карнер, Н. Томилина. М.: Междунар. фонд «Демократия», 2010.

Притуленко В. Тени в раю. Кино тоталитарной эпохи // Искусство кино. 1993. № 3.

Революции 1989 года… 2000.

Революции и реформы в странах Центральной и Юго-Восточной Европы: 20 лет спустя / отв. ред. К. В. Никифоров. М.: РОССПЭН, 2011. 775 с.

Саарбеков Б. Цыгане в странах коммунистического блока // РМ. 17.06.1968.

Серио П. Деревянный язык, язык другого и свой язык. Поиски настоящей речи в социалистической Европе 1980‐х годов // Политическая лингвистика. Екатеринбург, 2008. Вып. 5 (25).

Смена режимов в Восточной Европе: от истории к теории. (Беседа с Т. Краусом) // Альтернативы. 1995. № 2.

Советский фактор в Восточной Европе, 1944–1953: Документы: В 2 т. М.: РОССПЭН, 1999. Т. 1. 1944–1948; Т. 2. 1949–1953.

Сокольский С. От гражданских движений к политическим партиям // МЭМО. 1996. № 4/5.

Социокультурные процессы в странах Восточной Европы (после Второй мировой войны) / ред. — сост. А. М. Орехов. М., 1992.

Стыкалин А. С. Советская пропаганда и настроения интеллигенции стран Центральной Европы (вторая половина 1940‐х годов) // Тоталитаризм… 2002.

Судьи и журналисты в странах Восточной Европы в период перехода к демократии: Сб. / ред. Г. Шварц, Ч. Браун; пер. с англ. М. Пасейнюка. СПб.: ЛИК Обществ. правозащитная организация «Гражданский контроль», 2000.

Тигрид П. Рабочие против пролетарского государства. Сопротивление в Восточной Европе со смерти Сталина до наших дней / пер. с фр. В. Рыбаков. London, 1984.

Тольц В. «Родина слышит…»: рассказ о недавно рассекреченных чешской разведкой документах, касающихся Радио «Свобода/Свободная Европа» // Радио Свобода. 24.06.2006. URL: https://www.svoboda.org/a/162315.html (дата обращения 04.07.2018).

Тоталитаризм в Европе XX века. Из истории идеологий, движений, режимов и их преодоления / рук. авт. колл. Я. С. Драбкин, Н. П. Комолова. М.: Памятники ист. мысли, 1996. — Рец.: Белоусов Л. Новая и новейшая история. 1997. № 6.

Тренчени Б. К востоку от рая. Дебаты о Центральной Европе в современной Венгрии // НЗ. 2007. № 6 (56).

Холодная война, 1945–1963 гг. Историческая ретроспектива. М.: Олма-пресс, 2003.

Церковь, государство и общество на Востоке и на Западе: Интервью у Богдана Цивинского взял Борис Сонинский // РМ. 02.08.1985.

Человек на Балканах в эпоху кризисов и этнополитических столкновений ХХ в.: Сб. ст. СПб.: Алетейя, 2002.

Шимов Я. Средняя Европа: путь домой // НЗ. 2001. № 4.

Шимов Я. Центральная Европа: небольшие народы в поисках «большой родины» // НЗ. 2007. № 6 (56).

Шпорлук Р. К определению «Центральной Европы». Власть, политика и культура. [Пер. с англ. из: Cross Currents. 1982. № 1] // ПВЕ. 1983. № 7/8.

Этнополитические конфликты в Югославии и страны Юго-Восточной Европы / отв. ред. А. Язькова, С. Романенко. М.: АОЗТ «ЭПИКОН», 1999.

Яжборовская И. С. В поисках свободы. 65 лет борьбы народов бывшего соцсодружества за демократизацию // Независимая газета. 19.01.2010.

Язькова А. Балканский узел // Вестник Европы. 2001. № 2.

Якимович А. А. Тоталитаризм и независимая культура // Вопросы философии. 1991. № 11.

1989. Koniec systemu. Polska. Węgry. NRD. Czechosłowacja. Bułgaria. Rumunia / koncepcja Z. Gluza; red. P. Głogowski. Warszawa, 2009; То же на англ.: 1989. The Final curtain. Poland. Hungary. GDR. Czechoslovakia. Bulgaria. Romania. Warszawa, 2009.

Art beyond borders: artistic exchange in communist Europe (1945–1989) / ed. J. Bazin, D. Glatigny and P. Piotrowski. Budapest; New York, 2015.

Arts W. Over de fluwelen en stille revoluties in Oost-en Midden-Europa aan het eind van de jaren tachtig // Tijdschrift voor sociale wetenschappen (Gent). 1996. Vol. 41. № 4.

Bacher J. The Independent Peace Movements in Eastern Europe // Peace. 1985. Dec.

Bakuła B. Czeska i polska literatura poza cenzurą w latach 70.–80. Sonda porównawcza // Porównania. 2006. № 3.

Bideleux R., Jeffries I. A history of Eastern Europe: crisis and change. London, 1998.

Bildner E. The World Beyond Walls: Dissidence in China and Eastern Europe and the Search for a New Pragmatism // Yale Center for teaching and learning: Responses to Totalitarianism: https://ctl.yale.edu/sites/default/files/files/Bildner.pdf (дата обращения 13.09.2018).

Biographical Research in Eastern Europe: Altered Lives and Broken Biographies / ed. R. Humfrey, R. Miller, E. Zdravomyslova. Aldershot-Burlington, 2003.

Blažek, Majewski 2005.

Bojtar E. Eastern or Central Europe // Cross Currents. 1988. № 7.

Botez M. East-European Intellectuals and the National-Communist State: A View from Bucharest // Praxis International. 1988. № 3.

Brier R. Historicizing 1989: Transnational Culture and the Political. Transformation of East-Central Europe // European Journal of Social Theory. № 12 (3).

Broun J., Sikorska G. Conscience and Captivity. Religion in Eastern Europe. Washington, 1988.

Bryzgel A. Performance art in Eastern Europe since 1960. Manchester, 2017.

Budapest, Prague, Varsovie: le Printemps de Prague, quinze ans après. Colloque International «Expériences du Printemps de Prague et possibilités d’un socialisme démocratique» / sous la dir. de Z. Mlynář, J. Pelikán. Paris, 1981; 1983.

Burger Robert H., Sullivan H. F. Eastern Europe: A Bibliographic Guide to English Language Publications, 1986–1993. Englewood (Colorado), Libraries Unlimited, 1995.

Carpenter J. Animals and Angels: The Literature of Destruction. 1986. № 5.

Catalano A., Guagnelli S. La luce dell’est: il samizdat come costruzione di una comunità parallela // eSamizdat. 2010–2011. № 8.

Cavallo D. Un autre printemps. Les changements en Europe de l’Est et les gauches à l’Ouest, 1965–1985. Colloque. Vendredi 21 novembre 2008. Bruxelles // Calenda. Calendrier des sciences sociales. 18.08.2008.

Centkowska E. Jesień ludów ‘89. Kalendarium wydarzeń. Warszawa, 1992.

Central and Eastern European media in comparative perspective: politics, economy and culture / ed. J. Downey, S. Mihelj. Burlington, 2012.

Civil society in Central and Eastern Europe / ed. S. Fischer, H. Pleines. Stuttgart, 2010.

Colard D. Détente, dissidence et droits de l’Homme // Études internationales. 1977. Vol. 8. № 4.

Cold war broadcasting: impact on the Soviet Union and Eastern Europe. A collection o studies and documents / ed. A. Ross Johnson, R. Eugene Parta. Budapest, 2010.

The Communist Parties of Eastern Europe / ed. S. Fischer-Galati. New York, 1979.

Devillers M. De la dissidence à la renaissance démocratique: les pays communistes d’Europe centrale // Alternatives Non Violentes. 2001. № 129/120.

Dissent and Opposition In Communist Eastern Europe: Origins of Civil Society and Democratic Transition / ed. D. Pollack, J. Wielgohs. Aldershote, 2004.

Dissent in Eastern Europe / ed. J. L. Curry. New York, 1983.

Dissidents, les artisans de la liberté. Un documentaire de Ruth Zylberman [Документальный фильм] // Портал Film Documentaire, URL: http://www.film-documentaire.fr/4DACTION/w_fiche_film/29030_1 (дата обращения 01.10.2018).

Djilas A. On novelty and oblivion: What we can learn from dissidents under Communism // The Transnational Foundation for Peace and Future Research, February-March, 2007: http://www.oldsite.transnational.org/Area_YU/2007/Djilas_Dissidents.html (дата обращения 01.10.2018).

Drugi obieg w PRL na tle samizdatu w państwach bloku sowieckiego po 1956 roku / ed. P. Gasztold-Seń, N. Jarska, J. Olaszek. Warszawa, 2016.

Dudek D. Czeska literatura w polskim drugim obiegu lat osiemdziesiątych // Bohemistyka. 2011. № 3.

Duplan C., Giret V. La Vie en rouge. Vol. 1. Les pionniers. Varsovie, Prague, Budapest, Bucarest, 1944–1968; Vol. 2. Les insoumis, 1968–1989. Paris, 1994; То же в одном томе: 2009.

Eastern Europe: New directions for opposition // CIA Released Documents. 16.12.1986.

Ekiert G. The state against society: political crises and their aftermath in East Central Europe. Princeton, 1996.

Emery G. Contemporary Poetry in Poland, Hungary and Czechoslovakia (with selections in English). Cross Currents. 1982. № 1.

Entangled Protests. Transnational Perspectives to the History of Dissent in Eastern Europe and the Soviet Union / ed. R. Brier. Osnabrück, 2013.

Falk B. J. The Dilemmas of Dissidence in East-Central Europe. Citizen Intellectuals and Philosopher Kings. Budapest, 2003.

Feindt G. Auf der Suche nach politischer Gemeinschaft. Oppositionelles Denken zur Nation im ostmitteleuropäischen Samizdat 1976–1992. Oldenbourg, 2015.

Fejtő F. L’histoire des démocraties populaires. Paris; Seuil, 1969.

Fictions of Legality and Contemporary Versions of the Social Contract. Aldershot, 2002.

The Final curtain. Poland. Hungary. GDR. Czechoslovakia. Bulgaria. Romania. Warszawa, 2009.

Fowkes B. The Rise and Fall of Communism in Eastern Europe: 2nd ed. London, 1995.

From Stalinism to Pluralism. A Documentary History of Eastern Europe since 1945 / ed. Gay Stokes. New York; Oxford, 1991.

Garton Ash T. The Uses of Adversity: Essays on the Fate of Central Europe. New York, 1989; То же на фр.: La chaudière. Paris, 1990; То же на польск.: Pomimo i wbrew. Eseje o Europie Środkowej. Londyn, 1990.

Garton Ash T. We the People. The Revolution of ‘89 Witnessed in Warsaw, Budapest, Berlin and Prague. Cambridge; London; New York, 1990; То же под загл.: The Magic Lantern. New York, 1990.

Geyer D. Widerstand und Dissens in Osteuropa. Göttingen, 1987.

Golińczak M. Związek Radziecki w myśli politycznej polskiej opozycji w latach 1976–1989. Kraków, 2009.

Grajewski A. Kompleks Judasza. Kościół zraniony. Chrześcijanie w Europie Środkowo-Wschodniej między oporem a kolaboracją. Poznań, 1999.

Grossu S. L’église persécutée: entre goulag et société opulente: chronique de deux… Lausanne, 2002.

Histoire des idées politiques de l’Europe centrale / sous la dir. de Ch. Delsol, M. Maslowski. Paris, 1998.

Historians as nation-builders: central and southeast Europe / ed. D. Deletant, H. Hanak. Hampshire, 1988.

Horel C. L’Europe centrale 1945–1989: une région imaginaire? // öt Kontinens. Eötvös Loránd Tudományegyetem. Budapest, 2006.

Horský J. [и др.]. Hlavní příčiny rozvratu socialismu v Evropě: příspěvek k analýze se zaměřením na Československo. Praha, 2000.

Horvath R. «The Solzhenitsyn Effect»: East European Dissidents and the Demise of the Revolutionary Privilege // Human Rights Quarterly. 2007. Vol. 29. № 4.

Hrabik-Samal M. Religion in Central Europe // Cross Currents. 1986. № 5.

Hunkiss E. East European Alternatives. Oxford, 1990.

Ignatie M. On Civil Society: Why Eastern Europe’s Revolutions Could Succeed // Foreign Affairs. 1995. March/April.

Im Dissens zur Macht. Samizdat und Exilliteratur der Länder Ostmittel — und Südosteuropas / hrsg. L. von Richter. Berlin, 1995.

Intellectual Life and the First Crisis of State Socialism in East Central Europe 1953–1956 / ed. G. Péteri // Trondheim Studies on East European Cultures & Societies. 2001. № 6.

Iwanow M. Sowiecki ruch dysydencki. Próby nawiązania współpracy z «Solidarnością» w 1981 roku // Polityka i humanitaryzm / ed. M. Świder. Toruń, 2010.

Johnson A. Ross. Political Change and Dissent in Eastern Europe // Rand Corp. 1987. Sept. URL: www.rand.org/pubs/papers/2008/P7381.pdf (дата обращения 10.10.2018).

Joppke C. Revisionism. Dissidence. Nationalism. Opposition in Leninist Regimes // British Journal of Sociology. 1994. № 4.

Kaliski B. Kurierzy wolnego słowa (Paryż–Praga — Warszawa, 1968–1970). Warszawa, 2014.

Kamiński Ł., Blažek P., Majewski G. Ponad granicami. Historia Solidarności Polsko-Czechosłowackiej. Wrocław, 2009.

Kamiński Ł., Małkiewicz A., Ruchniewicz K. Opór społeczny w Europie Środkowej w latach 1948–1953 na przykładzie Polski, NRD i Czechosłowacji. Wrocław, 2004.

Kandziora J., Szymańska Z., Tokarzówna K. Bez cenzury. 1976–1989. Literatura, ruch wydawniczy, teatr: Bibliografia. Warszawa, 1999.

Kemp-Welsh K. Antipolitics in central European art: reticence as dissidence under post-totalitarian rule, 1956–1989. London, 2014.

Kenney P. A Carnival of Revolution: Central Europe 1989. Princeton: Univ. Press, 2002; То же на чеш.: Karneval revoluce. Střední Evropa 1989. Praha, 2005.

Kenney P. Siły elektromagnetyczne, fale radiowe i rewolucje demokratyczne. Czy istnieje historia transgraniczna? // Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury. 2010. № 1.

Killingsworth M. Civil society in communist Eastern Europe: opposition and dissent in totalitarian regimes. Colchester, 2012.

Kind-Kovács F. «Out of the drawer and into the West». Tamizdat from the other Europe and its vision and practice of a transnational literary community (1956–1989). Potsdam, 2008.

Kind-Kovács F. Voices, letters, and literature through the Iron Curtain: exiles and the (trans)mission of radio in the Cold War // Cold War History. 2013. № 2.

Kind-Kovács F. Written Here. Published There: How Underground Literature Crossed the Iron Curtain. Budapest, 2014.

Kiraly Bela K. Tolerance and movements of religious dissent in Eastern Europe. Boulder: East European Quarterly; New York, 1975.

Kis D. Variations on the Theme of Central Europe // Cross Currents. 1987. № 6.

Knigge V. Kommunismusforschung und Erinnerungskulturen in Ostmittel und Westeuropa. Wien, 2013.

Konig F., Cardinal. Silent Europe // Cross Currents. 1988. № 7.

Konrad G. Is the Dream of Central Europe Still Alive? // Cross Currents. 1986. № 5.

Kopyś T. Współpraca polskiej i węgierskiej opozycji w latach osiemdziesiątych XX wieku // Pamięć i Sprawiedliwość. 2010. № 2.

Kosinowa T. Polski mit. Polska w oczach sowieckich dysydentów. Warszawa, 2012.

Kramer M. The Collapse of East European Communism and the Repercussions within the Soviet Union // Journal of Cold War Studies. 2003. Vol. 5. № 4; 2004. Vol. 6. № 4; 2005. Vol. 7. № 1.

Krizy režímov sovietskeho bloku. Banská Bystrica, 1997.

Kubas S. Ewolucja postaw opozycyjnych wobec ustroju socjalistycznego na przykładzie wybranych państw Europy Środkowej i Wschodniej // Studia Politicae Universitatis Silesiensis. 2011. № 7.

Laignel-Lavastine A. De Musil à Miłosz: les leçons du XXème siècle ou l’héritage oublié de la pensée centre-européenne // Existe-t-il une Europe philosophique? / sous la dir. de N. Weill. Rennes, 2005.

Laignel-Lavastine A. L’Autre Europe et «nous». Des années 80 aux années 90 // Le Débat. 1999. № 107.

Laignel-Lavastine A. La dissidence peut-elle encore nous aider à penser l’Europe? // La République ou l’Europe? / sous la dir. de P. Savidan. Paris, 2004.

The Left and Marxism in Eastern Europe: An Interview with Gáspár Miklós Tamás. [Интервьюер I. Szeman] // Mediations. Vol. 24. № 2.

Lendvai P. Anti-Semitism in Eastern Europe. London, 1972.

Łepkowska E. Niepolityczni politycy. Etyczne aspekty współpracy środowisk opozycyjnych NRD i PRL // Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury. 2014. № 7.

Lithuanians and Poles against Communism after 1956. Parallel Ways to Freedom? / ed. K. Korzeniewska, A. Mielczarek, M. Kareniauskaitė, M. Stefanowicz. Vilnius, 2015.

L’oublié et l’interdit. Littérature, résistance, dissidence et résilience en Europe Centrale et Orientale (1947–1989) / sous la dir. de R. L. Stantchéva et A. Vuillemin. Cordes-sur-Ciel, 2008.

Luks L. Der Abschied vom Kommunismus — die Rückkehr nach Europa? Beiträge zur russischen und polnischen Zeitgeschichte. Stuggart, 2014.

Matejka L. Milan Kundera’s Central Europe // Cross Currents. 1988. № 7.

Matvejevic P. Epistolaire de l’autre Europe. Paris, 1998.

Matvejevic P. L’intelligentzia et la dissidence dans l’autre Europe // Institut pour la Mémoire Européenne. URL: http://european.memory.free.fr/Textes/intelligentzia.html (дата обращения 13.09.2018).

Méray T., Aczél T. The revolt of the mind: a case history of intellectual resistance benind the Iron Curtain. New York, 1959; То же на фр.: La révolte de l’Esprit. [Paris], 1962.

Między przymusową przyjaźnią a prawdziwą solidarnością. Czesi — Polacy — Słowacy 1938/39–1945–1989. Cz. 2 / ed. P. Blažek, P. Jaworski, Ł. Kamiński. Warszawa, 2009.

Milosz Cz. Central European Attitude // Cross Currents. 1986. № 5.

Milosz Cz. Looking for a Center: On the Poetry of Central Europe // Cross Currents. 1982. № 1.

Moc verzus občan. Úloha represie a politického násilia v komunizme / red. P. Žáček, P. Kośický, E. Guldanová. Bratislava, 2005.

Notes from the Undergroun: art and alternative music in Eastern Europe 1968–1994 / ed. D. Crowley, D. Muzyczuk. Łódź, 2017.

Nous, dissidents… 1978.

O’Driscoll D. Writer in an East European Context. (Havel, Holub, Herbert) // The Crane Bag. 1983. Vol. 7. № 1. Socialism & Culture / ed. Richard Kearney.

Oleszczuk Th. Through а Glass Brightly: Images and Reality for Contemporary Dissidents in Eastern Europe // Political Quarterly. Vol. 53. № 4. 2009.

Opozycja antykomunistyczna w krajach bloku wschodniego w latach 1945–1989 / red. K. Łabędź, M. Świder. Kraków, 2014.

Opposition in Eastern Europe / ed. R. L. Tökés. London, 1979; Baltimore, 1979.

Pamięć wyszehradzka / opr. M. Kapa-Cichocka // Karta. 2003. № 37.

Parfianowicz-Vertun W. Europa Środkowa w tekstach i działaniach. Polskie i czeskie dyskusje. Warszawa, 2016.

Parisi V. Samizdat: problemi di definizione // eSamizdat. 2010–2011. № 8.

Patronage, Personal Networks and the Party-State. Everyday Life in the Cultural Sphere in Communist Russia and East Central Europe / ed. G. Péteri // Trondheim Studies on East European Cultures & Societies. 2004. № 13.

Pehe J. Reshaping Dissident Ideals For Post-Communist Times // Transitions. 1997. № 3.

Peter M. Die KSZE im Ost-West-Konflikt: internationale Politik und gesellschaftliche Transformation 1975–1990. München, 2012.

Petrescu D. Entangled Revolutions. The Breakdown of the Communist Regimes in East-Central Europe. Bucureşti, 2014.

Petrescu D. Rewolucje 1989 roku. Schemat wyjaśniający // Pamięć i Sprawiedliwość 2011. № 2 (18).

Plato A., Vilímek T., Filipkowski P., Wawrzyniak J. Opposition als Lebensform: Dissidenz in der DDR, der ČSSR und in Polen. Münster, 2013.

Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce w latach 1944–1989 na tle porównawczym / ed. N. Jarska, J. Olaszek. Warszawa, 2014.

Pod czerwoną gwiazdą 1985.

Poslední P. Czesko-polski kontekst literacki (1970–1979) // Porównania. 2010. № 7.

Prager Fruehling Das internationale Kriesejahr 1968: Dokumente / Пражская весна и международный кризис 1968 года: Документы. Köln, 2008.

Przyjaźń nakazana? Stosunki między NRD i Polską w latach 1949–1990 / ed. B. Kerski, A. Kotula, K. Ruchniewicz, K. Wóycicki. Wrocław, 2009.

Puhl W. Dichter für die Freiheit. Von der subversiver Kraft der Literatur in Osteuropa. Mit 100 Kurzbiographien wichtiger Dissidenten. Frankfurt am Main, 1993.

Quand les dictatures se fissurent. Résistances civiles à l’Est et au Sud. Paris, 1995.

Reich R. State of madness: psychiatry, literature and dissent after Stalin. DeKalb; Illinois, 2018.

Renwick A. Anti-Political or Just Anti-Communist? Varieties of Dissidence in East-Central Europe and Their Implications for the Development of Political Society // East European Politics & Societies. Vol. 20. № 2.

Revolučné a protitotalitné hnutia v Európe po 2 svetovej vojne. Medzinárodná konferencia k nedožitým 80 narodeninám Alexandra Dubčeka. Bratislava. 23.11.2001 / ved. red. M. Pekník. Bratislava, 2004.

Ritter R. Preparing the postcolonial situation: Polish drugi obieg periodicals. The Europe topic and the question of Poland’s Eastern Europe // Porównania. 2013. № 13.

Rohlik J., Fitz G., Kinyon S. The Right of Self-Determination and Central Europe // Cross Currents. 1985. № 4.

Romania si «Primavara de la Praga» / ed. D. Catanus. Bucureşti, 2005.

Samizdat. Alternative Kultur in Zentral und Osteuropa. Die 60er bis 80er Jahre. Bremen, 2000.

Samizdat. Between Practices and Representations / ed. V. Parisi. Budapest, 2015.

Samizdat, Tamizdat and Beyond Transnational Media During and After Socialism / ed. F. Kind-Kovács, J. Labov. New York, 2013.

Sapper M. Blick zurück nach vorn: Samizdat. Internet und die Freiheit des Wortes. Berlin, 2010.

Schlott W. Na tropach polsko-ukraińskiego dialogu: uwarunkowania i areny międzykulturowego dyskursu w latach 1946–1989 // Porównania. 2009. № 6.

Schöpflin G. East Europe: Leaning on dissidents // Index on Censorship. 1975. Vol. 4. № 3.

Schöpflin G. Politics in Eastern Europe, 1945–1992. Oxford, 1993.

Serafin S. Twentieth-century Eastern European writers (Dictionary of Literary Biography. Vol. 215). Detroit, 1999.

Shub A. An Empire Loses Hope: The Return of. Stalin’s Ghost. London, 1970; То же на фр.: Un empire perd l’espoir. Le Fantome De Staline. Paris, 1971.

The silent majority in communist and post-communist states: opinion polling in Eastern and South-Eastern Europe / ed. K. Bachmann, J. Gieseke. Frankfurt am Main, 2016.

Skilling H. G. Independent Communications in Communist East Europe // Cross Currents. 1986. № 5.

Skilling H. G. Samizdat and an Independent Society in Central and Eastern Europe. Columbus, 1989.

Skilling H. Gordon. Samizdat: A Return to the Pre-Gutenberg Era? // Cross Currents. 1982. № 1.

Słownik biograficzny… 2005.

Smolar A. The Role of Opposition Groups on the Eve of Democratisation in Poland and Hungary. (1987–1988). München, 1989.

Snyder S. Human rights activism and the end of the Cold War: a transnational history of the Helsinki network. Cambridge, 2011.

Solidarność — Sąjūdis. Początek strategicznego partnerstwa / ed. V. Ragauskienė, M. Wyrczyńska, I. Žukauskienė. Warszawa, 2010.

Soulet J.-F. L’Empire Stalinien. L’URSS et les pays de l’Est depuis 1945. Paris, 2000.

Soulet J.-F. L’histoire de l’Europe de l’Est de la Seconde Guerre mondiale à nos jours. Paris, 2006.

Soulet J.-F. Histoire de la dissidence. Paris, 1982.

Steiner P. On Samizdat, Tamizdat, Magnizdat and Other Strange Words Difficult to Pronounce // Poetics Today. 2008. Winter.

Stöcker S. F. Bridging the Baltic Sea: networks of resistance and opposition during the Cold War era. Lanham, 2018.

Stokes G. The Walls Came Tumbling Down: the Collapse of Communismus in Eastern Europe. New York, 1993.

Sükösd M. Underground print culture and independent political communication in communist regimes: samizdat as typoshere in Central and Eastern Europe form the 1960s to the 1980s // Korean Journal of Communication Studies. 2012. № 20.

Świat wobec «Solidarności» 1980–1989 / ed. P. Jaworski, Ł. Kamiński. Warszawa, 2013.

Symboles et mémoire à l’Est. 29 pays, 29 regards // Le Courrier des pays de l’Est. 2008. № 3.

Szelenyi I. La position de l’intelligentsia dans la structure de classe des sociétés socialistes d’Etat // Actes de la recherche en sciences sociales. 1978. № 22.

Szulecki K. Hijacked Ideas. Human Right’s. Peace and Environmentalism in Czechoslovak and Polish Dissident Discourses // East European Politics and Societies. 2011. № 2.

Thomas D. C. The Helsinki Effect: International Norms, Human Rights, and the Demise of Communism. Princeton, 2001.

Thomas D. Human Rights Ideas. The Demise of Communism and the End of the Cold War // Journal of Cold War Studies. 2005. № 2.

Tigrid P. Révoltes ouvrières a l’Est. 1953–1981. Bruxelles, 1981.

Tischler J. I do szabli… Polska i Węgry: punkty zwrotne w dziejach obu narodów w latach 1980–1981. [Пер. с венг.] Warszawa, 2001.

Tischler J. «Pomóżmy przynajmniej dzieciom!» Węgierska opozycja polityczna i «Solidarność» // Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku / ed. K. Persak [et alias]. Warszawa, 2008.

Tismaneanu V. Les droits de l’homme, la paix et les dissidents d’Europe de l’Est // Homme et la société. 1988. № 87.

Tismaneanu V. Reinventing Politics: Eastern Europe from Stalin to Havel. New York, 1992.

Treptow K. W. From Zalmoxis to Jan Palach. Studies in East European History. New York, 1992.

Twenty years after: Central and Eastern European communist regimes as a shared legacy / ed. V. Ripka. Praga, 2010.

Underground Publishing and the Public Sphere. Transnational Perspectives / ed. J. C. Behrends, T. Lindenberger. Wien; Münster, 2014.

Vaišvilaitė I. Zarys historii litewskiego antykomunizmu i jego stosunków z antykomunizmem polskim // Antykomunizm po komunizmie / ed. J. Kłoczkowski. Kraków, 2000.

Weigel G. The Final Revolution. The Resistance Church and the Collapse of Communism. New York, 1993.

Willett J. Is There a Central European Culture? // Cross Currents. 1991. № 10.

Wilson P. Religious Movement in Czechoslovakia // Cross Currents. 1988. № 7.

Wilton J., Rodda R. Causes of the 1989 Revolutions in Eastern Europe and Theories of Revolution. Plymouth, 1997.

Wojnowski Z. Staging Patriotism: Popular Responses to Solidarność in Soviet Ukraine 1980–1981 // Slavic Review. 2012. № 4.

Wolność przede wszystkim. Sprzeciw, bunt, opozycja. PRL — NRD / ed. K. Hartmann. Gorlitz; Wrocław, 2013.

Zariczny P. Opozycja w NRD i PRL. Wzajemne relacje i oceny. Gdańsk, 2013.

Исследовательский центр Восточной Европы при Бременском университете — forschungsstelle.uni-bremen.de/.

Полная роспись содержания журнала Uncaptive Minds — idee.org/issue.html.

Международная ассоциация исследователей самиздата — samizdatportal.org.

Немецкий журнал «OstEuropa» — zeitschrift-osteuropa.de.

Французская онлайн-энциклопедия Encyclopaedia universalis, раздел «Диссиденты, СССР и Восточная Европа» — www.universalis.fr/encyclopedie/dissidents-u-r-s-s-et-europe-de-l-est/.

Чешский журнал «Střední Evropa» — stredni.evropa.sweb.cz.

Оглавление

* * *

Приведённый ознакомительный фрагмент книги Энциклопедия диссидентства. Восточная Европа, 1956–1989. Албания, Болгария, Венгрия, Восточная Германия, Польша, Румыния, Чехословакия, Югославия предоставлен нашим книжным партнёром — компанией ЛитРес.

Купить и скачать полную версию книги в форматах FB2, ePub, MOBI, TXT, HTML, RTF и других

Смотрите также

а б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ э ю я